معمارکده 2012

تاریخ معماری قبل از اسلام
معماری ایران
سرزمین ایران پیش از ورود آریائیها ،اقوام و طوایف گوناگون را در خود جای داده بود.اقوامی همچون:ماننا،لولویی،ایلامی که هر یک دارای حکومتهایی بودند.آریائیها پس از ورود با اقوام بومی،از نظر فرهنگی امتزاج پیدا کرده وبعدها تمدن های درخشان ماد وهخامنشی و...پدیدارگردید.
هنر در ایران به قدمت تاریخ است ومعماری از کهن ترین هنرهاست. رونق و اعتلای معماری در ایران گواه آنست که این سرزمین از کانون های نخستین که این سرزمین از کانون های نخستین شهرسازی ،سدسازی ومهندسی بوده است.این گواهی را بناهایی کهن با سیمای غبارآلود سر بیرون کشیده اند تأیید می کنند.
بطوریکه آندوره گدار می نویسد:
«عالیترین هنر ایرانی به معنی حقیقی هنر، همیشه معماری آن بوده است. این برتری نه تنها در دوره هخامنشیان، پارت ها و ساسانیان که آثار ساختمانیشان را می شناسیم، محقق است، بلکه در مورد دوره اسلامی ایران هم صادق است. شاید معماری کهن ایران است که در شکل و فرم جدیدش به بهترین و صحیح ترین وجهی معماری اسلامی را از نظر هنر و طرز تأثیرش بر تمدن کهن ایرانی به ما می شناساند.
( آنرده گدار، هنر ایران، ترجمه بهروز حبیبی، تهران، دانشگاه شهید بهشتی، 1358، ص134)

از نظر مذهبی و هدف، آثار معماری ایران پیش از هر چیز مذهبی است. آغاز آن دارای خصلت جادویی و نیایشی است و مایه راهنما و سازندۀ آن سمبولیسم کیهانی بود که در پرتو آن آدمی با نیروهای آسمانی پیوند یافته و با آن انباز می شد. این ویژگی که در گوهر همه هنرهای آسیایی نهفته و حتی تا زمان های حاضر نیز پابرجاست نه تنها به معماری ایرانی یگانگی و تداوم بخشیده، بلکه نخستین سرچشمۀ خصلت عاطفی آن نیز به شمار می رفته است.
(آرتوابهام پوپ، معماری ایران، ترجمه کرامت ا... افسر، تهران، فرهنگسرا، 1365، ص9)

معماری ایران در طی دوران پرفراز و نشیب خود تحولات چشمگیری را داشته است. اما دارای ویژگی های خاصی است و در هر یک از دوره های تاریخی تغییراتی به خود دیده است. ولی اصول آن حفظ گردیده است. این آثار را می توانیم در ادوار مختلف تاریخی زیر بررسی و مطالعه نمائیم:
الف) معماری ایلامی. ب) معماری مادی. ج) معماری هخامنشی. د) معماری اشکانی (پارتی) . هـ) معماری ساسانی.

دوره پارینه سنگی
آثارمعماری دوره نوسنگی
آثار معماری این دوره عموما از بخش های و مرکزی تپه چای اونو بدست آمده است.
تپه چای اونودر بخش جنوب شرقی آسیای صغیر در شمال غربی شهر دیار بکر و در کنار یکی از شاخه های رودخانه دجله به نام بوغاز چای واقع شده است.این تپه با ارتفاع 5 متر و ابعاد 250 در 150 متر به شکل بیضی از دور جلب توجه می کند.
آثار معماری این دوره عموما از بخش های و مرکزی تپه چای اونو بدست آمده است.
تپه چای اونودر بخش جنوب شرقی آسیای صغیر در شمال غربی شهر دیار بکر و در کنار یکی از شاخه های رودخانه دجله به نام بوغاز چای واقع شده است.این تپه با ارتفاع 5 متر و ابعاد 250 در 150 متر به شکل بیضی از دور جلب توجه می کند.

این آثار معماری ویژگی های زیر را دارا می باشند:
1-اتاقهای که وسعت زیادی دارند . پلان چهارگوش .پی سنگی. دیوارخشتچین .اتاقهای مستطیل شکل طبقه پایین بدون درورودی . ازطبقه دوم واردمی شدند.سقف ها از خشت و چوب و شاخه درختان ساخته شده اند.
2- اتاقهایی باابعادکوچکتروفشرده،ملات گل،سنگفرش کف اتاقها ،سقف خانه هابه صورت مسطح ارتفاع درطبقه پایین 2 تا 2.5 متر ودرطبقه بالاحدود 3متر
3- اتاقهای مربع شکل وکوچکتر،کف اتاقهانوعی موزائیک کاری
صفحه 42 کتاب باستان شناسی و هنر آسیای صغیر